Mô hình giấc ngủ của con người dường như thay đổi theo mùa

Một nghiên cứu mới phát hiện, con người cũng có vẻ theo mùa – trải qua những thay đổi rõ rệt về thời lượng và cấu trúc giấc ngủ trong suốt cả năm.

Chúng ta có nhiều giấc ngủ REM hơn vào mùa đông

Sự thay đổi theo mùa ảnh hưởng đến vô số dạng sống trên Trái Đất.

Cây rụng lá sẽ rụng lá vào mùa thu trước khi mọc lại vào mùa xuân. Gấu, sóc, rùa và nhiều loài động vật khác sẽ ngủ đông, khiến quá trình trao đổi chất gần như ngừng lại.

Thỏ tuyết và chồn ermine mặc bộ lông màu nâu vào mùa hè và lông trắng vào mùa đông.

Và như một nghiên cứu mới phát hiện, con người cũng có vẻ theo mùa – trải qua những thay đổi rõ rệt về thời lượng và cấu trúc giấc ngủ trong suốt cả năm.

Mùa đông là mùa của giấc ngủ

Các nhà khoa học chủ yếu làm việc tại Phòng khám Giấc ngủ và Y học Nhịp sinh học của Bệnh viện St. Hedwig ở Berlin đã thực hiện nghiên cứu này.

Nghiên cứu được công bố gần đây trên tạp chí Frontiers in Neuroscience.

Nhóm nghiên cứu đã mời 188 tình nguyện viên (98 phụ nữ và 90 nam giới), mỗi người dành ba đêm trong một phòng thí nghiệm nơi giấc ngủ của họ có thể được theo dõi chặt chẽ.

Các tình nguyện viên đến tham gia nghiên cứu vào những thời điểm khác nhau trong năm.

Trong phòng thí nghiệm, họ được khuyến khích ngủ vào thời gian yêu thích của mình và được phép ngủ nướng.

Khi họ ngủ, các chỉ số như sóng não, mức oxy trong máu, nhịp tim, nhịp thở, chuyển động mắt và co giật chân đều được ghi lại – một quy trình gọi chung là đa ký giấc ngủ (polysomnography).

Con người ngủ theo hai giai đoạn riêng biệt: giấc ngủ chuyển động mắt nhanh (REM) và giấc ngủ không chuyển động mắt nhanh (NREM), trong đó NREM được chia thành ba giai đoạn nhỏ hơn.

Kỹ thuật đa ký giấc ngủ cho phép các nhà khoa học phân loại giấc ngủ của một người theo các nhóm này.

Giấc ngủ của con người cũng theo mùa

Dữ liệu theo tháng cho thấy, các đối tượng có xu hướng ngủ lâu hơn vào mùa đông – lên tới 60 phút (mặc dù kết quả này suýt không đạt mức ý nghĩa thống kê).

Họ mất khoảng 25 phút ít hơn để bước vào giấc ngủ REM trong mùa thu so với mùa xuân.

Họ cũng trải qua trung bình nhiều hơn 30 phút giấc ngủ REM vào mùa đông so với mùa xuân.

Và họ trải qua một sự sụt giảm đột ngột và rõ rệt trong giấc ngủ sóng chậm (dạng sâu nhất của giấc ngủ NREM, khi chúng ta mơ và ký ức được củng cố) vào những tháng mùa thu.

Những phát hiện này phù hợp với một nghiên cứu trước đó của chính các tác giả, trong đó hàng nghìn người tham gia báo cáo một cách chủ quan rằng họ ngủ lâu hơn vào mùa đông.

Tuy nhiên, những kết quả hiện tại lại mâu thuẫn với hiểu biết thông thường.

Nhờ việc làm chủ ánh sáng nhân tạo, người ta cho rằng con người phần lớn đã giải thoát khỏi sự thống trị của ánh nắng mặt trời, vốn thông qua các cơ chế sinh học ảnh hưởng mạnh đến hành vi của hầu hết sinh vật sống trên hành tinh.

Ngay cả khi tất cả những người tham gia đều sống ở thành phố – một đô thị lớn, hiện đại, nơi ánh sáng nhân tạo hiện diện khắp nơi – thì giấc ngủ của họ vẫn cho thấy có yếu tố theo mùa.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nhóm nghiên cứu khá nhỏ, tất cả các đối tượng đều mắc tình trạng ảnh hưởng đến giấc ngủ (chủ yếu là mất ngủ hoặc trầm cảm), và một lần nữa, sự khác biệt về thời lượng giấc ngủ giữa mùa hè và mùa đông không đạt mức ý nghĩa thống kê (mặc dù có khả năng là thật khi xét đến các bằng chứng khác).

Nghiên cứu này cần được lặp lại trên một nhóm lớn các đối tượng khỏe mạnh, Kunz cảnh báo.

Không thể vượt qua Mặt Trời

Tuy nhiên, vẫn có một kết luận đơn giản – một khuyến nghị có lợi cho sức khỏe mà bất kỳ ai cũng có thể áp dụng.

Những phát hiện của chúng tôi cho thấy có thể cải thiện sức khỏe bằng cách xem xét đến nhu cầu ngủ tăng cao vào mùa đông, bằng cách đi ngủ sớm hơn, các tác giả viết.

Trong một tuyên bố, Tiến sĩ Dieter Kunz – tác giả liên hệ của nghiên cứu – lưu ý rằng mặc dù con người phần lớn đã trở thành chủ nhân của hành tinh này, họ dường như vẫn chưa vượt qua được đặc tính theo mùa ăn sâu trong sinh lý.

Tính thời vụ là điều phổ biến ở bất kỳ sinh vật sống nào trên hành tinh này. Ngay cả khi chúng ta vẫn hoạt động như bình thường, thì vào mùa đông, sinh lý học của con người lại bị điều chỉnh theo hướng suy giảm, tạo ra cảm giác ‘cạn năng lượng’ vào tháng Hai hoặc tháng Ba. Nhìn chung, xã hội cần điều chỉnh thói quen ngủ – bao gồm cả thời lượng và thời điểm – theo mùa, hoặc điều chỉnh lịch học và lịch làm việc phù hợp với nhu cầu giấc ngủ theo mùa.